{"id":506,"date":"2014-03-03T22:20:03","date_gmt":"2014-03-03T22:20:03","guid":{"rendered":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/uncategorized-tr\/turkeys-russia-crimea-quandary-2\/"},"modified":"2014-03-03T22:26:41","modified_gmt":"2014-03-03T22:26:41","slug":"turkeys-russia-crimea-quandary","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/tr\/turkeys-russia-crimea-quandary\/","title":{"rendered":"T\u00dcRK\u0130YE\u2019N\u0130N RUSYA VE KIRIM \u0130K\u0130LEM\u0130"},"content":{"rendered":"

Rusya\u2019n\u0131n K\u0131r\u0131m\u2019\u0131 i\u015fgali ve Ukrayna\u2019da b\u00fcy\u00fcyen kriz, d\u00fcnyada\u00a0 yeni bir so\u011fuk sava\u015fa s\u00fcr\u00fcklenme olas\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n san\u0131ld\u0131\u011f\u0131 kadar uzak olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterdi.<\/p>\n

\u0130ngiltere d\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 William Hague\u2019in \u2018Avrupa\u2019n\u0131n 21. y\u00fczy\u0131lda kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 en b\u00fcy\u00fck kriz\u2019 diye niteledi\u011fi geli\u015fme, durdurulamad\u0131\u011f\u0131 takdirde bat\u0131 i\u00e7in ciddi riskler i\u00e7eriyor.<\/p>\n

Yan\u0131ba\u015f\u0131nda yeni bir siyasi istikrars\u0131zl\u0131k, T\u00fcrkiye a\u00e7\u0131s\u0131ndan da endi\u015fe verici bir durum.<\/p>\n

Halihaz\u0131rda\u00a0 kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya bulunulan \u00e7at\u0131\u015fma tehlikesi, Avrupa Birli\u011fi d\u0131\u015fi\u015fleri bakanlar\u0131n\u0131n yan\u0131s\u0131ra, Avrupa G\u00fcvenlik ve \u0130\u015fbirli\u011fi Te\u015fkilat\u0131 AG\u0130T\u2019i de ola\u011fan\u00fcst\u00fc toplanmaya zorlad\u0131. Almanya Ba\u015fbakan\u0131 Angela Merkel ve Amerika Birle\u015fik Devletleri ba\u015fkan\u0131 Barack Obama\u00a0 Putin\u2019le g\u00f6r\u00fc\u015fmeler yapt\u0131. Hafta sonunda da T\u00fcrkiye d\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 Ahmet Davuto\u011flu, acilen Kiev\u2019e giderek, Ukrayna\u2019daki krizin a\u015f\u0131lmas\u0131 \u00e7abalar\u0131na kat\u0131ld\u0131.<\/p>\n

Ukrayna\u2019n\u0131n yeni liderleri, egemenlik hakk\u0131n\u0131n \u00e7i\u011fnenmesini sava\u015f ilan\u0131 olarak alg\u0131lad\u0131klar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131klad\u0131lar. Kuvvetlerini seferber edip, yedekleri askere \u00e7a\u011f\u0131rd\u0131lar.<\/p>\n

Rusya\u2019y\u0131 askeri faaliyetlerini durdurmas\u0131 ve tehditlerine son vermesi i\u00e7in uyaran\u00a0 NATO, \u015fimdi de Polonya\u2019n\u0131n iste\u011fi \u00fczerine ittifak antla\u015fmas\u0131n\u0131n 4. maddesi \u00e7er\u00e7evesinde isti\u015farelerde bulunmak \u00fczere toplanmaya haz\u0131rlan\u0131yor.<\/p>\n

G7\u2019nin, Haziran ay\u0131nda So\u00e7i\u2019de yap\u0131lmas\u0131 planlanan G8 doruk toplant\u0131s\u0131 i\u00e7in haz\u0131rl\u0131klar\u0131 \u015fimdiden iptal edildi.<\/p>\n

\u0130ngiltere d\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 William Hague, Rusya\u2019ya kar\u015f\u0131 ekonomik yapt\u0131r\u0131mlar\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6yledi. Fakat, BBC taraf\u0131ndan ortaya \u00e7\u0131kar\u0131lan bir belge, h\u00fck\u00fcmetin Rusya ile ticaretin s\u0131n\u0131rlanmas\u0131 ya da Londra finans merkezinin Rus \u015firketlerine kapat\u0131lmas\u0131 gibi bir olas\u0131l\u0131\u011f\u0131 de\u011ferlendirmedi\u011fini g\u00f6steriyor.<\/p>\n

Ukrayna\u2019n\u0131n egemenlik hakk\u0131na arka \u00e7\u0131kan d\u00fcnya liderleri, diplomatik bir \u00e7\u00f6z\u00fcm se\u00e7ene\u011fini \u00f6ne \u00e7\u0131kar\u0131yor.<\/p>\n

Rusya, Ukrayna\u2019ya y\u00f6nelik sald\u0131rgan tutumunu, K\u0131r\u0131m\u2019da ya\u015fayan Rus as\u0131ll\u0131 halk\u0131 korumaya zorlanmas\u0131yla a\u00e7\u0131kl\u0131yor. \u015eu ana kadar bu iddiaya ra\u011fbet eden tek \u00f6nde gelen d\u00fcnya g\u00fcc\u00fc, \u015eanghay \u0130\u015fbirli\u011fi \u00d6rg\u00fct\u00fcndeki \u00a0orta\u011f\u0131 \u00c7in Halk Cumhuriyeti.<\/p>\n

NATO \u00fcyesi olmas\u0131na ra\u011fmen \u015eanghay \u00d6rg\u00fct\u00fcne \u00fcyelik arzusunu dile getirmi\u015f bulunan T\u00fcrkiye, bu krizde sa\u011fduyulu bir politika benimseyip, bat\u0131n\u0131n yan\u0131nda yer ald\u0131.<\/p>\n

D\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 Ahmet Davuto\u011flu, Ukrayna\u2019n\u0131n toprak b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc, refah\u0131 ve istikrar\u0131n\u0131n T\u00fcrkiye i\u00e7in temel ilkeler oldu\u011funu s\u00f6yledi. T\u00fcrkiye\u2019nin iki b\u00fcy\u00fck muhalefet partisi de Ukrayna\u2019n\u0131n toprak b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc \u00f6ncelikli konu olarak g\u00f6r\u00fcyor.<\/p>\n

Bat\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan en b\u00fcy\u00fck endi\u015fe, Ukrayna\u2019n\u0131n do\u011fusunun Rusya taraf\u0131ndan ilhak edilmesi. T\u00fcrkiye a\u00e7\u0131s\u0131ndan ise acil endi\u015fe konusu, K\u0131r\u0131m Tatarlar\u0131n\u0131n ak\u0131beti. T\u00fcrkiye\u2019nin K\u0131r\u0131m Tatarlar\u0131na dair hassasiyetinin g\u00fc\u00e7l\u00fc tarihi nedenleri var.<\/p>\n

K\u0131r\u0131m, y\u00fczy\u0131llar boyunca defalarca el de\u011fi\u015ftirdi. 15. ve 16. Y\u00fczy\u0131llarda Osmanl\u0131 idaresindeyken, 1783\u2019te Rusya taraf\u0131ndan ilhak edildi. \u0130ngiltere ve Fransa ile ittifaka giden Osmanl\u0131 \u0130mparatorlu\u011fu ile Rusya\u2019n\u0131n kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya geldi\u011fi 1853-1856 K\u0131r\u0131m Sava\u015f\u0131nda, en az 750 bin ki\u015fi can verdi.<\/p>\n

Rus y\u00f6netiminde, T\u00fcrk\u00e7e konu\u015fan M\u00fcsl\u00fcman Tatarlar, yar\u0131mada \u00fczerinde a\u011f\u0131rl\u0131kl\u0131 n\u00fcfusu olu\u015fturdular. \u0130kinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131 s\u0131ras\u0131nda, Nazi i\u015fgal kuvvetleriyle i\u015fbirli\u011fi yapmakla su\u00e7lanan K\u0131r\u0131m Tatarlar\u0131, Stalin taraf\u0131ndan Orta Asya ve Sibirya\u2019ya s\u00fcr\u00fcld\u00fcler. En az yar\u0131s\u0131 yollarda a\u00e7l\u0131k, susuzluk ve hastal\u0131k sonucu can verdi.<\/p>\n

1954 y\u0131l\u0131nda Moskova, K\u0131r\u0131m\u2019\u0131 Ukrayna\u2019ya hediye etti. 1980\u2019lerden sonra s\u00fcrg\u00fcndeki K\u0131r\u0131ml\u0131lar az say\u0131da da olsa, anayurtlar\u0131na d\u00f6nmeye ba\u015flad\u0131lar. Ama as\u0131l geri d\u00f6n\u00fc\u015f, 1991\u2019de Sovyetler Birli\u011finin \u00e7\u00f6kmesi ard\u0131ndan ger\u00e7ekle\u015fti. Ger\u00e7i bug\u00fcn K\u0131r\u0131m\u2019daki Tatarlar\u0131n toplam n\u00fcfus i\u00e7indeki oran\u0131 y\u00fczde 13 ila y\u00fczde 15 aras\u0131nda ama Tatarlar, kendilerini K\u0131r\u0131m\u2019\u0131n as\u0131l yerlisi olarak g\u00f6r\u00fcyorlar.<\/p>\n

Son yirmi y\u0131l i\u00e7inde, T\u00fcrkiye h\u00fck\u00fcmetleri, finansal, siyasi ve k\u00fclt\u00fcrel a\u00e7\u0131dan sa\u011flad\u0131klar\u0131 yard\u0131mlarla Tatarlar\u0131n K\u0131r\u0131m\u2019daki varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7lendirmek, peki\u015ftirmek i\u00e7in yo\u011fun \u00e7aba g\u00f6stermekteydi.<\/p>\n

T\u00fcrkiye s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7inde ya\u015fayan kayda de\u011fer Tatar toplumunun da K\u0131r\u0131m\u2019la g\u00fc\u00e7l\u00fc k\u00fclt\u00fcrel ba\u011flar\u0131 var. T\u00fcrkiye\u2019deki Abhaz v \u00c7e\u00e7enler gibi, Tatarlar da etkili bir lobi olarak K\u0131r\u0131m konusunun d\u0131\u015f politika g\u00fcndeminde tutulmas\u0131 i\u00e7in \u00e7aba g\u00f6steriyorlar. T\u00fcrkiye d\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 Davuto\u011flu, Pazartesi g\u00fcn\u00fc K\u0131r\u0131m Birli\u011fi\u2019nin 50 temsilcisiyle biraraya geldi\u011finde onlara, T\u00fcrkiye\u2019nin daima K\u0131r\u0131m Tatarlar\u0131n\u0131n yan\u0131nda yeralaca\u011f\u0131 s\u00f6z\u00fcn\u00fc verdi.<\/p>\n

\u00dclkedeki Tatar n\u00fcfusun \u00e7a\u011fr\u0131lar\u0131 ve milliyet\u00e7i kesimin bask\u0131lar\u0131na ragmen, Erdo\u011fan h\u00fck\u00fcmeti itidalli bir politika benimsemi\u015fe benziyor. Rusya\u2019yla do\u011frudan bir gerilim i\u00e7ine girmekten ka\u00e7\u0131n\u0131yor. T\u00fcrkiye, do\u011fal gaz ihtiyac\u0131n\u0131n \u00f6nemli bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fc kar\u015f\u0131layan Rusya\u2019ya ba\u011f\u0131ml\u0131. T\u00fcrk \u015firketlerinin de Rusya da b\u00fcy\u00fck ticari \u00e7\u0131karlar\u0131 s\u00f6zkonusu.<\/p>\n

T\u00fcrkiye\u2019nin hem Ukrayna hem de Rusya ile diplomasi kanallar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131k tutma \u00e7abas\u0131,, yerinde bir politika. Belki de Suriye\u2019de ba\u011flar\u0131n aceleyle kopar\u0131lmas\u0131ndan ders \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131.<\/p>\n

2008 y\u0131l\u0131nda ya\u015fanan G\u00fcrcistan deneyiminde de g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi, otoriter Putin rejimine yumu\u015fak davranmak, uygulamalar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezden gelmek, sonu\u00e7 vermeyen bir politika. Ancak Ukrayna krizinde diplomatik yollar hen\u00fcz t\u00fckenmedi.\u00a0 Ekonomik yapt\u0131r\u0131mlar, \u00f6zellikle de Rus gayr\u0131-menkul ve mevduatlar\u0131n\u0131n dondurulmas\u0131na ek olarak, Putin y\u00f6netimine kar\u015f\u0131 kararl\u0131 ve ortak bir tutum benimsenmesi, askeri gerilimin daha fazla t\u0131rmanmas\u0131na engel olabilir.<\/p>\n

Ama bir kez daha, G\u00fcrcistan \u00f6rne\u011fini g\u00f6z\u00f6n\u00fcnde bulundurarak, diplomaside ba\u015far\u0131n\u0131n \u00f6l\u00e7\u00fct\u00fc, Rusya\u2019n\u0131n \u015fu ana kadar elde etti\u011fi askeri kazan\u0131mlar\u0131n geri \u00e7evrilmesini de i\u00e7ermek zorunda.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Rusya\u2019n\u0131n K\u0131r\u0131m\u2019\u0131 i\u015fgali ve Ukrayna\u2019da b\u00fcy\u00fcyen kriz, d\u00fcnyada\u00a0 yeni bir so\u011fuk sava\u015fa s\u00fcr\u00fcklenme olas\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131n san\u0131ld\u0131\u011f\u0131 kadar uzak olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6sterdi. \u0130ngiltere d\u0131\u015fi\u015fleri bakan\u0131 William Hague\u2019in \u2018Avrupa\u2019n\u0131n 21. y\u00fczy\u0131lda kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 en b\u00fcy\u00fck kriz\u2019 diye niteledi\u011fi geli\u015fme, durdurulamad\u0131\u011f\u0131 takdirde bat\u0131 i\u00e7in ciddi riskler i\u00e7eriyor. Yan\u0131ba\u015f\u0131nda yeni bir siyasi istikrars\u0131zl\u0131k, T\u00fcrkiye a\u00e7\u0131s\u0131ndan da endi\u015fe verici bir durum. Halihaz\u0131rda\u00a0 kar\u015f\u0131 […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[1],"tags":[4],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/506"}],"collection":[{"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=506"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/506\/revisions"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=506"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=506"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/www.firdevstalkturkey.com\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=506"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}