Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hemen hergün yeni adetler icat etmesi ve şatafata olan düşkünlüğü, artık kendi aramızda konuşup geçiştirdiğimiz bir durum olmaktan çıktı.
Filistin lideri Mahmud Abbas için gösterişli yeni sarayında düzenlediği, merdiven basamaklarına sıralanmış 16 cengâverli melodramatik karşılama töreni, cumhurbaşkanının, devlet kurumlarını kendi dünya görüşü doğrultusunda yeniden şekillendirmekte kararlı olduğunu bir kez daha kanıtladı.
Kimisi plakalı, kimisi zincir zırhlı, bazıları kaftanlı, elleri mızraklı ve kılıçlı muhafızların, M.Ö 200’li yılların Büyük Hun İmparatorluğundan, 1923 yılında yerini Türkiye Cumhuriyetine bırakan Osmanlı İmparatorluğuna kadar uzanan dönemde kurulan 16 ayrı Türk devletini temsil ettiğini öğrendik.
İlk bakışta bir tiyatro sahnesini andıran bu görüntünün, ortasında güneş, etrafında 16 yıldızdan oluşan Cumhurbaşkanlığı forsunu simgelediğini, bir önceki cumhurbaşkanı Abdullah Gül döneminde başlatılan 16 Türk devleti bayraklı resmi tören uygulamasının bir sonraki aşaması olduğunu anladık.
Cumhuriyetin ilk yıllarında çıkarılan Sancak Talimatnamesiyle orijinal olarak 20 yıldız ve güneşten oluşan Cumhurbaşkanlığı forsu, 1985 yılındaki bir düzenlemeyle 16 yıldızdan oluşan şimdiki şeklini aldı. O gün bugündür neden 16 devleti kapsadığı ve bu devletlerin tarihsel bağlarının niteliği üzerindeki tartışmalar sürmekte.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tarihi kostümlü askerlerin arasında, merdivenin alt basamaklarında Mahmud Abbas’ın elini sıkarken çekilmiş fotoğrafları, hem ülke içinde hem de dışarıda pek çok alaycı yoruma konu oldu.
Hurriyet Daily News ‘Erdoğan Abbas’ı askeri üniforma gösterisiyle karşıladı’ diye başlık atarken, İngiliz The Guardian gazetesi ‘Abbas, cumhurbaşkanlığı sarayında Erdoğan ve 16 savaşçı tarafından karşılandı’ diyerek verdi haberini. Aljazeera ise Yüzüklerin Efendisi, Yıldız Savaşları ve Amerikan film karakteri Incredible Hulk’a atıfla ‘Gandalf, R2-D2 ve Hulk, Erdoğan’ın Abbas’ı karşılama töreninde’ başlığını kullandı.
Tartışmasız hükümet yanlısı Yeni Safak gazetesi bile törenden ‘sıradışı’ diye sözetti. Benzeri görülmemiş demek aslında daha doğru olurdu.
Sosyal medyaya doğal olarak gün doğdu. Pek çok eğlenceli yorumun yanısıra, törene sahip çıkan, eleştirilere cevap veren öfkeli mesajlar da yazıldı. ‘İngiltere, Fransa yapıyor da biz niye yapmayalım’ ‘İngilizlerin kafasına ayı postu geçirmiş askerlerle düzenlediği resmi geçitlerine, Fransızların geleneklerine gülmüyorsunuz da buna niye gülüyorsunuz’ diyenler oldu.
CUMHURBAŞKANI @AKKULIS rumuzuyla yazan bir Twitter kullanıcısı “İngiltere’de Kraliçenin at arabasına binince oow süper diyen embesiller, reisin tarihi milli gururuna komik diyor” diye tepki gösterdi.
Türkiye gazetesinde köşe yazarı Melih Altınok, Norveç’te bazı törenlerde askerlerin Viking kıyafetleri giydiğini, Vatikan’ı 16 yüzyıl Rafael stili giysili İsviçre’li muhafızların koruduğunu, Yunanistan’da cumhurbaşkanlığı tören kıtasında askerlere etek giydirildiği hatırlattı.
Haklı oldukları bir yan da vardı tabii. Recep Tayyip Erdoğan, ihtişamından gurur duyan tek lider değil. Aralarında yerleşik demokrasilerin de bulunduğu bir çok başka ülkede de resmi törenler, sembolizm yüklü ve son derece görkemli.
Onları, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 16 kostümlü savaşçısından ayıran, devlet geleneklerinin tarihi ve devamlılığı. Törenler, resmi geçit ya da kutlamalar, hem ortak tarihi hem de bir bütün olarak ülkenin bugününü temsil ediyor; bir gecede devlet başkanlığı makamı tarafından icat edilivermiyor. Siyasi nedenlerle, yukarıdan empoze edilen uygulamalar ise, ülke halkını birleştiremediği, süreklilik sağlayamadığı ve tarihsel içerikten yoksun olduğu için benimsenmiyor, ışıklı bir gösteriden öteye geçemiyor.
Bir bireyin ülkesinin geçmişinden, tarihinden, göreneklerinden gurur duyuyor olabilmesi, devamlılık ve ait olma duygusu veren geleneklere sahip çıkabilmesi ne büyük bir şanstır. Bugüne dek liderlerin pek çoğunun, iyi ya da kötü, uluslarının gelenek ve kurallarını şekillendirdiğine, değiştirdiğine sıkça tanık olunmuştur; ama tek başına tarihi yeniden yazmaya kalışıp da başaranına pek rastlanmaz.
This post is also available in: İngilizce
Bir cevap yazın